Pensja minimalna na świecie: w którym kraju da się za nią przeżyć?

Analitycy Picodi Polska sprawdzili, jak zmieniły się stawki wynagrodzenia minimalnego w 67 krajach, jak wzrosły ceny najważniejszych produktów żywnościowych oraz jak wygląda relacja „koszyka przetrwania” do pensji minimalnej.

W raporcie posługujemy się stawkami netto, czyli kwotami, które pracownicy realnie otrzymują do kieszeni. Uznajemy takie porównanie za bardziej uczciwe, gdyż różnica między płacami brutto i netto w zależności od kraju może wynosić zarówno 0%, jak i ponad 30% (w Polsce – 24%).

Uwaga dotycząca Armenii: Nasz zespół niepotrzebnie potrącił od kwoty podanej w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu podatki i składki. W rzeczywistości minimalne wynagrodzenie netto w Armenii wynosi 75 tys. dramów (173 €, a nie 126 €, jak na grafice). Za pomyłkę przepraszamy.

W większości badanych krajów (58 na 67) wynagrodzenie minimalne, w porównaniu z kwotą ze stycznia 2023 roku, uległo zmianie.

Znikome podwyżki otrzymali pracownicy we Francji (3,4%), w Niemczech (2,8%) czy w Tajlandii (2,5%), podczas gdy w takich krajach jak Hiszpania*, Malezja czy Wietnam rządy zamroziły pensję minimalną lub jeszcze nie podjęły decyzji co do podwyżki.

Największe wzrosty pensji minimalnej odnotowaliśmy w Argentynie (↑138%) i w Turcji (↑100%), choć spowodowane jest to olbrzymią inflacją w tych krajach.

Polska w tym zestawieniu uplasowała się na 9. pozycji: płaca minimalna netto od 1 stycznia 2024 r. wynosi 3 222 zł, czyli o 18,9% więcej niż na początku 2023 roku (2 709 zł netto).

Koszyk przetrwania: o ile podrożały podstawowe produkty żywnościowe

Na potrzeby niniejszego badania skonstruowaliśmy koszyk żywnościowy, składający się z 8 grup produktów: chleb, mleko, jajka, ryż, ser, mięso, owoce oraz warzywa. Lista produktów ta jest bardziej niż skromna, niemniej produkty te w podanych ilościach są w stanie zaspokoić minimalne zapotrzebowanie przeciętnej dorosłej osoby w składniki odżywcze w ciągu miesiąca.

• Mleko (10 litrów) – 37,80 zł
• Chleb (10 bochenków po 500 g) – 47,50 zł
• Ryż (1,5 kg) – 8,40 zł
• Jajka (20 szt.) – 19,63 zł
• Ser (1 kg) – 34,55 zł
• Drób i wołowina (6 kg) – 205,92 zł
• Owoce (6 kg) – 33,22 zł
• Warzywa (8 kg) – 39,42 zł

Łączny koszt „koszyka przetrwania” na początku 2024 roku wynosi 426,44 zł (o 12,7% więcej niż rok temu). Kwota ta stanowi 13,2% pensji minimalnej netto, podczas gdy na początku zeszłego roku ten wskaźnik wynosił 14%. Oznacza to, że wzrost płacy minimalnej w Polsce wyprzedził wzrost cen żywności i sytuacja ok. 3,6 mln polskich pracowników, którzy zarabiają minimalną stawkę, poprawiła się.

W którym kraju (nie) przeżyjesz za pensję minimalną?

Ludzie mają różne preferencje dotyczące jedzenia i różnie postrzegają komfort życia. Mimo to zdecydowaliśmy się porównać koszt koszyka podstawowych produktów spożywczych we wszystkich badanych krajach i porównać go z minimalnym wynagrodzeniem w danym kraju.

Najbardziej komfortową relację koszyka podstawowych produktów żywnościowych do pensji minimalnej odnotowaliśmy w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Holandii, Australii, Luksemburgu i Nowej Zelandii. W tych krajach na produkty z koszyka wydamy mniej niż ⅒ lokalnej pensji minimalnej.

Polska nieznacznie ustępuje tym krajom – w naszym kraju koszyk przetrwania stanowi 13,2% pensji minimalnej (15. miejsce na 67 możliwych). Pod tym względem wypadamy korzystniej od takich krajów jak Izrael (14,5%), Portugalia (16,8%), Czechy (18,9%) czy Grecja (20,3%).

Istnieją także kraje, w których nawet tak skromny zestaw produktów pochłania ponad połowę minimalnego wynagrodzenia. Są to m.in. Kazachstan (54%), Indie (58,5%), Wietnam (65,6%) czy Armenia (74,6%). W Nigerii natomiast płaca minimalna nie jest wystarczająca, by zapewnić podstawową żywność.

Metodologia i źródła danych

W niniejszym badaniu porównaliśmy stawki miesięcznego wynagrodzenia minimalnego za pracę na pełnym etacie, które obowiązują od stycznia 2024 roku ze stawkami, które obowiązywały w styczniu 2023 roku. Kwoty pochodzą z oficjalnych stron rządów, odpowiednich ministerstw lub komitetów. Pominęliśmy kraje, w których płacę minimalną negocjują poszczególne związki zawodowe oraz w których nie istnieje ustawowe wynagrodzenie minimalne (jak np. Szwajcaria, Włochy, Singapur i kraje północnej Europy). Dla państw, w których płaca minimalna różni się w zależności od regionu (USA, Kanada, Filipiny, Tajlandia, Wietnam), obliczyliśmy i użyliśmy w raporcie średnią arytmetyczną ze wszystkich regionów. Kwoty netto uzyskaliśmy za pomocą lokalnych kalkulatorów wynagrodzeń.

Wykorzystany w badaniu zestaw produktów stanowi umowny koszyk żywieniowy, stworzony jedynie w celach statystycznych. Podane ilości obliczono na podstawie rekomendacji niektórych ministerstw zdrowia odnośnie do minimalnych norm spożycia żywności. Ceny produktów umownego koszyka pochodzą z portalu numbeo.com, na którym konsumenci z całego świata monitorują ceny żywności i innych produktów i usług.

Lokalne waluty przeliczyliśmy po średnim kursie Google Finance za IV kwartał 2023 roku.

Tabela z danymi użytymi w raporcie jest dostępna pod tym linkiem.

Użytek publiczny

Przedstawione w raporcie infografiki oraz dane statystyczne można swobodnie wykorzystywać w celach zarówno komercyjnych, jak i niekomercyjnych ze wskazaniem autorstwa badania (Picodi.com) wraz z linkiem na niniejszą podstronę. W razie pytań zachęcamy do kontaktu: research@picodi.com.